Metafizyka wydarzania - cz.1.

przez Robert Roczeń — opublikowane 2019/06/10 00:00:00 GMT+2, ostatnio zmodyfikowane 2019-06-12T12:09:22+02:00

Bieg życia ludzkiego jest przedmiotem powszechnego zainteresowania, gdyż dotyczy każdego człowieka. Religie, systemy filozoficzne, biologia, medycyna, psychologia i inne nauki rejestrują wybrane fakty z życia wielu jednostek i wysuwają z nich ważne uogólnienia. Przebieg życia ludzkiego ma pewne cechy wspólne wszystkim ludziom, cechy wspólne określonym grupom oraz cechy unikalne, właściwe tylko danemu człowiekowi.

O mechanizmach zdarzeń w biegu życia.

Tekst ten powstał jako próba zrozumienia wydarzeń mojego życia.

Wspólne wszystkim ludziom są przede wszystkim dwa zdarzenia: moment urodzenia i śmierci. Różna jest natomiast indywidualna długość życia. Różna jest także treść życia każdego człowieka.

Życie ludzkie można analizować w całym jego przebiegu czasowym, a więc od urodzin aż do śmierci. Bieg życia człowieka determinowany jest różnymi czynnikami: biologicznymi, psychologicznymi, społeczno-ekonomicznymi. Rozwój dokonuje się w następujących po sobie fazach ludzkiej egzystencji, wywołując zmiany fizyczne, psychiczne i społeczne.

Gdy mówi się o aspektach życia ludzkiego, otwiera się perspektywa trzech zakresów problemowych. Te trzy grupy problemowe są następujące: po pierwsze, bieg życia ludzkiego jako proces biologiczny, jako rozwój oraz destrukcja ciała i jego funkcji; po drugie, bieg życia jako indywidualne zachowanie oraz osobiste przeżywanie, relacjonowane na podstawie danych biograficznych i subiektywnego doświadczenia; po trzecie, bieg życia w jego obiektywnych rezultatach, w jego oddziaływaniu na innych, jego produkcji oraz w jego historycznej roli w najszerszym tego słowa znaczeniu.

Specyfiką człowieka jest zarówno to, że żyje dla czegoś i praktycznie zawsze czymś się zajmuje, jak i to, że może teoretycznie zajmować się wszystkim, każdym na świecie i uprzedmiotawiać to w swojej świadomości. Teoretyczny proces uprzedmiotowienia czegoś określa się intencją. Tak więc u podstaw zachowania motywowanego jako celowe leży intencja, czyli treść przeżycia, kształtująca system znaczeń podmiotu.

Zasadniczym kryterium w pełni ludzkiej egzystencji jest samookreślenie się, ustalenie sensu swego życia. Sensu czyli racji istnienia. Viktor Frankl w "Homo Patiens" pisze: "Nie jest zatem tak, jak często się mówi, że zadaniem naszego życia jest przyjąć na siebie bezsensowność tego świata i że sensem bytu ludzkiego jest zajęcie stanowiska wobec absurdalności bytu. Po prostu do istoty bytu ludzkiego należy przyjęcie na siebie niemożności ogarnięcia wzrokiem całości, niemożność poznania całej pełni sensu tej całości, niemożność dowiedzenia nadsensu. Dlatego nie tylko-jak przedtem wolno nam było powiedzieć- wiara w nadsens 'ma’ sens: teraz już możemy powiedzieć: wiara w nadsens jest samym sensem." Zdaniem autora "Homo Patiens" nie ma takiej sytuacji życiowej, która byłaby całkowicie bezsensowna, wszelkie negatywne wydarzenia pojawiające się w ludzkiej egzystencji, także te związane z chorobą i cierpieniem, winą, śmiercią, można przekształcić w pozytywny sposób, jeśli tylko uda się odnaleźć w sobie odpowiednią wobec tych sytuacji postawę życiową. Viktor Frankl pokazuje perspektywę głęboko rozumiejącego humanisty. Perspektywę bez której los człowieka pogrążyłby się w nicości sprowadził do poziomu wegetatywnego i reprodukcji.

Głębszy wgląd w ludzkie życie pozwala dostrzec, że problem sensu życia stanowi najbardziej osobliwy problem człowieka. Człowiek szuka celu i sensu życia. Jest to podstawowy warunek pełnej akceptacji życia. Aby go znaleźć, trzeba nawiązać dialog z własnym życiem, z historią swego życia. Należy podkreślić, że w przebiegu życia poszczególne sensy mogą tracić swoje znaczenie albo wyczerpywać się. Staje się to przyczynkiem rozwoju poprzez kryzysy.

Istotne zdarzenia życiowe są kamieniami milowymi odczuwane jako numinosum i zrozumiane mogą stać się momentami przemiany, prowadzącymi do pojawienia się nowych wartości i sensów. Nie mają one jednak wyłącznie charakteru znaczników, lecz jednocześnie są procesami o określonych poprzednikach, czasie trwania, kontekstach i wynikach. W toku życia jednostki można wyróżnić zdarzenia normatywne (zależne od wieku), zdarzenia historyczne (zależne od pokolenia, do którego jednostka należy) i zdarzenia nienormatywne (indywidualne losowe, ważne i istotne dla danego człowieka).

Oczywiście, niewiele zdarzeń w naszym życiu ma znaczenie krytyczne w tym sensie, że odmieniają koleje naszego losu, odkrywają nowe możliwości, każą zmieniać opinie lub zajęcie, zmieniają społeczną, osobistą i materialną sytuację. W momencie, kiedy zachodzą, nie zawsze uświadamiamy sobie ich krytyczne znaczenie. W ogromnej większości zdarzenia krytyczne nie są ani tak dramatyczne, ani oczywiste. Zdarzenia krytyczne, które odtwarzamy po upływie dłuższego czasu dzięki procesowi introspekcji, służą formowaniu odnoszących się do praktyki szczegółowych elementów naszej osobistej historii. Składają się na tę historię, a jednocześnie pomagają odtworzyć ją.

Nie zagłębiając się w źródła i przyczyny, można wyodrębnić dwie strategie postępowania wobec samych siebie: autoafirmującą i autodestrukcyjną. Stanowią one najważniejsze modalności w przebiegu życia ludzkiego.

... c.d.n.